Anticonceptie - wat is waar over natuurlijke anticonceptie?

Abortusklinieken zien vaker jonge vrouwen die anticonceptie wantrouwen

Jonge vrouwen die natuurlijke anticonceptiemethoden gebruiken melden zich steeds vaker bij de abortuskliniek met een ongeplande zwangerschap. Dat zegt het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGVA) tegen NOS Stories.

"Het gaat dan bijvoorbeeld om meiden die nog geen kind willen, via een app bijhouden wanneer ze vruchtbaar zijn en verder geen andere vorm van anticonceptie gebruiken. En dan gaat het weleens mis", zegt voorzitter Raïna Brethouwer.

Factoren zoals zorgen over bijwerkingen, zoals stemmingswisselingen, gewichtstoename, veranderingen in libido en misselijkheid, of persoonlijke overtuigingen kunnen hebben bijgedragen aan de toename van het gebruik van 'natuurlijke anticonceptie' in tegenstelling tot hormonale anticonceptiemethoden.

Met 'natuurlijke anticonceptie' wordt vaak verwezen naar vormen van anticonceptie waarbij niets aan het lichaam wordt toegevoegd, dus geen pil of (hormoon)spiraal. In plaats daarvan gaat het om het nauwlettend bijhouden van de natuurlijke cyclus door onder andere temperatuurmeting.

Een vrouw heeft rond de eisprong een kleine verhoging van haar temperatuur. Bij voldoende nachtrust en meten op hetzelfde tijdstip na het wakker worden, komen die verhoging en daarmee de vruchtbare dagen in beeld.

Maar pas op:

De dagen voor de eisprong zijn ook vruchtbare dagen, doordat zaadcellen langer kunnen overleven. Als er geen kinderwens is zou er tijdens de periode voor de eisprong een ander voorbehoedsmiddel gebruikt moeten worden zoals een condoom.

Het berekenen van vruchtbare dagen is eigenlijk een methode voor mensen met een kinderwens. Het is niet ontworpen als anticonceptie.

Bovendien kunnen factoren zoals onregelmatige cycli, stress, ziekte en veranderingen in levensstijl de betrouwbaarheid van voorspellingen verminderen. Menselijke fouten, vergeetachtigheid of verkeerde interpretatie van vruchtbaarheidssignalen kunnen ook de effectiviteit van deze 'natuurlijke anticonceptie'-methoden ondermijnen, wat leidt tot een verhoogd risico op onbedoelde zwangerschappen.

Deskundigen waarschuwen voor anticonceptiefabels: 'Gebruik geen app'

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) waarschuwt jonge vrouwen voor onjuiste informatie over anticonceptie op sociale media. De medicijnwaakhond ziet hoe influencers onbetrouwbare anticonceptiemethoden promoten of desinformatie verspreiden.

"Ik kwam erachter dat een vrouw eigenlijk maar drie dagen vruchtbaar is en ik vind het zonde om daarvoor elke dag hormonen te moeten slikken." Het is een uitspraak in een filmpje van een jonge YouTuber met ruim 80.000 volgers, waarin ze uitlegt waarom ze gestopt is met het slikken van de pil.

Maar een vrouw is niet drie dagen per cyclus vruchtbaar. Dat is langer, zegt voorzitter Ton de Boer van het CBG: "Dat gaat al richting de acht dagen; zaadcellen kunnen namelijk vijf dagen overleven in het lichaam van de vrouw." Om dit soort desinformatie tegen te gaan, is de medicijnwaakhond een campagne gestart waarin de feiten en fabels over anticonceptie op een rij zijn gezet.

Het is niet voor het eerst dat instanties hun zorgen uiten over het promoten van natuurlijke anticonceptiemethoden. In 2018 waarschuwden artsen al voor het gebruik van apps als Ladycomp en Natural Cycle die op basis van je lichaamstemperatuur laten weten wanneer je zwanger kan worden en wanneer de kust veilig is.

Huisarts en CBG-lid Janneke Belo zegt die methodes steeds vaker in haar praktijk te horen. "Het is goed om je lichaam beter te leren kennen, maar gebruik deze methodes vooral niet als je niet zwanger wil worden", zegt ze. "De kans dat je dat wel wordt is dan maar liefst 20 procent."

Condooms en Koperen Spiraaltjes als Hormoonvrije Alternatieven voor Natuurlijke Anticonceptie

Bij het zoeken naar anticonceptiealternatieven die zowel betrouwbaar als hormoonvrij zijn, kunnen individuen kiezen voor condooms en koperen spiraaltjes (IUD's). Condooms, beschikbaar voor zowel mannen als vrouwen, vallen niet alleen op door hun effectiviteit in het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen, maar bieden ook een barrière tegen seksueel overdraagbare aandoeningen. Voor een langdurigere en omkeerbare optie blijkt het koperen spiraaltje een betrouwbare keuze door het creëren van een onherbergzame omgeving voor sperma, wat het risico op bevruchting aanzienlijk vermindert.