Hooikoorts

Hooikoorts is een allergische reactie. Wat is een allergie?

Een allergie komt voort uit een overgevoelige reactie van het afweersysteem van het lichaam op onschadelijke stoffen, zoals stuifmeel, huidschilfers van dieren, huisstofmijt en schimmels. De stoffen die een allergische reactie uitlokken bevatten altijd een soort eiwit en worden allergenen genoemd. Een allergie voor deze ‘allergenen’ geeft klachten van neusverstopping, niezen, snotteren, tranende ogen en jeuk aan ogen, neus en keel. Neusklachten als gevolg van irriterende (chemische) stoffen, zoals tabaksrook of verflucht, worden niet veroorzaakt door allergie. Iedereen kan in meer of mindere mate last hebben van deze stoffen.

In de periode eind mei tot augustus, bij mooi, droog weer, als de bomen en grassen gaan bloeien kan je last van hooikoorts krijgen. Hooikoorts is één van de meest voorkomende allergieën.

Wat is hooikoorts?

Aan het eind van de vorige eeuw werd ontdekt dat de klachten van allergie voornamelijk voorkwamen aan het einde van de zomer, tijdens het hooien. De ziekte werd daarom "hooikoorts" genoemd. Maar hooikoorts wordt niet veroorzaakt door hooi, maar door stuifmeel van bloeiend gras of pollen. Hooikoorts is dus een overgevoeligheidsreactie van je lichaam op dit stuifmeel van sommige grassen, planten en bomen, die in bloei staan. Dit stuifmeel, ook wel pollen genaamd, zweeft in de lucht en wordt vervolgens ingeademd.

Wat gebeurt er nu bij hooikoorts?

De binnenzijde van de neus is bekleed met slijmvlies. Dit slijmvlies zit vol met klieren, die slijm kunnen produceren en met bloedvaten. Normaal wordt er precies genoeg slijm gemaakt om de neus prettig nat te houden. In normale situaties werkt het slijm in de neus als een beschermende laag tegen bacteriën en virussen. Wanneer nu een overgevoeligheid voor pollen bestaat, bindt dit allergeen zich aan antistoffen (zoals Immunoglobuline E) die aan cellen in het neusslijmvlies gebonden zijn. De binding van allergeen aan deze antistoffen stimuleert de cel waardoor bepaalde stoffen vrijkomen, zoals histamine. Deze stoffen verwijden kleine bloedvaatjes. en dit heeft de verschijnselen van allergie, zoals een jeukende neus, niezen en neusverstopping tot gevolg. Als er te veel slijm in de neus wordt aangemaakt veroorzaakt dit snotteren. Een verdikking van het neusslijmvlies veroorzaakt een neusverstopping. Deze slijmvliesverdikking ontstaat als de bloedvaten in het neusslijmvlies tijdelijk bloed vasthouden en hierdoor toenemen in dikte. De antistoffen tegen pollen worden niet alleen in de neus gevormd, maar ook in de ogen. Ook hier komt dezelfde stof vrij (histamine), waardoor jeukende, tranende en branderige ogen ontstaan.

De klachten bij hooikoorts

Neus:
Jeuk, pijn, niezen, neusloop (helder, later vaak gekleurd), verstopping
Mond, keel, oren:
Jeuk, pijn en soms zwelling van de slijm vliezen met drukgevoel
Longen:
Hoesten, piepende ademhaling (astma en/of bronchitis) gepaard gaande met een gevoel van benauwdheid
Ogen:
Jeuk, pijn en brandend gevoel, tranenvloed, roodheid van het oogwit, zwelling van het oogvlies en oogleden en soms irritatie
Huid:
Jeuk, roodheid en zwelling (netelroos), ontstaan en toenemen van huiduitslag
Algemeen:
Moeheid, hoofdpijn, lusteloosheid

Wanneer krijg je last van hooikoorts?

Overgevoeligheid voor bepaalde stoffen kan spontaan ontstaan; je hoeft hier nooit eerder last van hooikoorts voor hebben gehad. Met name het stuifmeel van gras (graspollen) leidt tot allergische reacties, maar ook boompollen kunnen tot hooikoortsklachten leiden. Net als bloemen en planten, verspreidt gras zich door het wegwaaien van graszaad. Je krijgt vaak last van hooikoorts op warme, winderige dagen dan kunnen er miljoenen pollen in de lucht zweven. Bij regen spoelen de pollen weer uit de lucht en heb je minder last van hooikoorts. Als de pollen op het neusslijmvlies, de oogbollen of in de luchtwegen terecht komen, reageert je afweersysteem en kun je last van hooikoortsklachten krijgen.

Pollenkalender:

Welke medicijnen worden gebruikt?

Medicijnen tegen allergie worden verdeeld in beschermende middelen, die continu gebruikt moeten worden en medicijnen die gebruikt worden als er reeds klachten van allergie zijn. De beschermende middelen zijn meestal corticosteroïdenbevattende neusnevels. Vooral bij klachten van neusverstopping helpen deze medicijnen het best. Antihistaminica helpen snel als er al klachten zijn. Deze medicijnen kunnen gegeven worden als tablet, als neusspray of als oogdruppels/zalf. Bij minder heftige klachten kunnen ook cromoglicaat-bevattende neusspray of oogdruppels worden gebruikt. Hyposensibilisatie, een prikkuur met allergeen, wordt voornamelijk toegepast bij allergie voor pollen; soms ook voor huisstofmijt en katten. Hyposensibilisatie vergt 3 tot 5 jaar waarbij meestal 1 x per 4 tot 6 weken een prik moet worden gegeven. Hyposensibilisatie vermindert de gevoeligheid voor het betreffende allergeen, waardoor de allergische reactie minder hevig wordt.Daarnaast zou sublinguale immunotherapie (allergeen in druppelvorm onder de tong) een effectief middel zou kunnen zijn.

Adviezen

Houdt in perioden dat er veel pollen in de lucht zijn, ramen en deuren zoveel mogelijk dicht (openen bij voorkeur met regenachtig weer). Ga als u veel last heeft niet te veel naar buiten. Vooral 's ochtends vroeg, op warme zonnige dagen, zijn er veel pollen in de lucht. Om oogklachten zoveel mogelijk te voorkomen is het dragen van een zonnebril op echte hooikoortsdagen aan te bevelen. Wrijf bovendien zo min mogelijk in de ogen; wrijven zal de hooikoortsklachten alleen maar verergeren! Probeer tevens een regelmatig leven te leiden met gezonde voeding en goed slapen, dit komt je weerstand ten goede. Daarnaast moet je proberen het contact met andere prikkels (temperatuurwisselingen, afkoeling, tocht, chemicaliën zoals chloor en ammoniak, parfums, tabaksrook, enz.) zoveel mogelijk te vermijden.